Táo bón là tình trạng phổ biến, ảnh hưởng đến sức khoẻ, tâm lý nhiều người do gây ra cảm giác khó chịu, đau đớn hoặc thậm chí gây ra các bệnh lý hậu môn trực tràng nguy hiểm khác. Với sự phát triển của y học hiện đại, nhiều loại thuốc trị táo bón đã được nghiên cứu và phát triển giúp người bệnh giảm triệu chứng một cách đáng kể. Trong bài viết này, chúng ta hãy cùng khám phá chi tiết về các loại thuốc trị táo bón phổ biến, cách sử dụng cũng như những lưu ý quan trọng để thuốc phát huy hiệu quả tốt nhất.
Danh mục bài viết
Tìm hiểu táo bón là bệnh gì?
Trước khi tìm hiểu về các loại thuốc trị táo bón, chúng ta cần biết táo bón là bệnh lý liên quan đến đường tiêu hoá có thể nhận biết bằng cách số lần đi đại tiện ít hơn 3 lần/ tuần kèm theo các biểu hiện là phân khô cứng, khó đi. Bên cạnh đó, người bệnh cũng có thể cảm thấy đau rát khi đi đại tiện hoặc có cảm giác chưa đi hết phân sau khi đi vệ sinh.
Về cơ bản, nguyên nhân gây táo bón được cho là do các yếu tố như chế độ ăn uống, thói quen sinh hoạt hoặc do vấn đề sức khoẻ gây ra bao gồm:
- Chế độ dinh dưỡng mất cân bằng: ăn uống thiếu chất xơ, thiếu nước khiến phân khô cứng, khó di chuyển trong đường ruột dẫn đến táo bón. Bên cạnh đó, ăn quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, thức ăn dầu mỡ,…cũng làm chậm quá trình tiêu hoá và làm tăng nguy cơ táo bón
- Thói quen sinh hoạt kém lành mạnh: ngồi lâu một chỗ, ít vận động đặc biệt là dân văn phòng, tài xế hoặc người cao tuổi sẽ có nguy cơ mắc táo bón cao hơn. Do việc ngồi lâu một chỗ khiến cơ thể ít tiêu hao năng lượng, làm giảm hiệu quả hoạt động của hệ tiêu hóa.
- Mắc các vấn đề bệnh lý: Một số bệnh lý như hội chứng ruột kích thích cũng là nguyên nhân gây ra táo bón thường gặp với các triệu chứng như đau bụng, đầy hơi,…
Việc điều trị táo bón thường có thể bắt đầu bằng thay đổi chế độ ăn uống và lối sống. Tuy nhiên, trong trường hợp không hiệu quả, các loại thuốc trị táo bón có thể được sử dụng để điều trị bệnh lý này.
Điểm danh các loại thuốc trị táo bón phổ biến hiện nay
Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều loại thuốc trị táo bón được điều chế ở nhiều dạng khác nhau. Mỗi loại sẽ được phân loại theo cơ chế hoạt động và được kê đơn sử dụng với từng trường hợp cụ thể. Dưới đây là một số loại thuốc phổ biến và cách chúng hoạt động để cải thiện tình trạng táo bón mà người bệnh có thể tham khảo.
01- Thuốc nhuận tràng thẩm thấu
Thuốc nhuận tràng thẩm thấu không trực tiếp kích thích cơ ruột co bóp, mà tác động bằng cách tạo ra áp lực thẩm thấu trong ruột. Khi dùng thuốc, nước được hút từ cơ thể vào lòng ruột hoặc giữ lại trong lòng ruột, giúp tăng thể tích và độ ẩm của phân, làm cho phân mềm và dễ đi ngoài hơn. Nhờ đó, người bệnh có thể đi tiêu dễ dàng mà không cần gắng sức.
Một số loại thuốc trong nhóm này bao gồm Polyethylene glycol, Lactulose, Sorbitol hoặc Magnesium citrate. Với những loại thuốc này, người bệnh thưởng được chỉ định sử dụng trong các trường hợp:
- Táo bón kéo dài, không thấy cải thiện khi đã thay đổi lối sống
- Khi cần làm sạch ruột trước khi thực hiện các thủ thuật y tế như nội soi.
Khi sử dụng thuốc trị táo bón dạng nhuận tràng thẩm thấu, người bệnh có thể gặp một số tác dụng phụ như đau bụng, đầy hơi hoặc tiêu chảy nếu dùng quá liều nên hãy chú ý chỉ sử dụng đúng liều lượng theo chỉ dẫn của bác sĩ.
02 – Thuốc nhuận tràng kích thích
Thuốc nhuận tràng kích thích là loại thuốc được sử dụng điều trị táo bón bằng cách kích thích cơ ruột co bóp mạnh hơn. Thuốc sẽ tác động trực tiếp lên các dây thần kinh và cơ trong ruột từ đó làm tăng sự co bóp của ruột già. Sự kích thích này sẽ giúp đẩy phân qua ruột nhanh hơn, giảm thời gian phân ở lại trong ruột từ đó ngăn ngừa việc phân trở nên khô cứng.
Nhóm thuốc này thường được sử dụng cho những trường hợp táo bón nghiêm trọng, khi các loại thuốc khác không có hiệu quả hoặc hiệu quả thấp
Tuy nhiên cũng nên lưu ý rằng thuốc nhuận tràng kích thích không nên được sử dụng lâu dài vì chúng có thể gây ra sự phụ thuộc và làm yếu cơ ruột, dẫn đến táo bón mạn tính.
03- Thuốc nhuận tràng làm mềm phân
Thuốc nhuận tràng làm mềm phân là loại thuốc trị táo bón bằng cách làm tăng lượng nước trong phân, giúp phân mềm và dễ dàng di chuyển qua ruột hơn. Loại thuốc này thường được chỉ định cho những trường hợp phân khô, cứng, khó đi đại tiện hoặc ngăn ngừa căng thẳng khi đi đại tiện ở một số trường hợp đặc biệt như sau phẫu thuật, phụ nữ sau sinh hoặc người mắc bệnh trĩ. Một trong những loại thuốc phổ biến trong nhóm này là Docusate sodium.
04 – Thuốc nhuận tràng tạo khối
Thuốc nhuận tràng tạo khối hoạt động bằng cách hấp thụ nước vào trong phân, giúp tăng khối lượng và độ mềm của phân. Khi phân lớn lên, nó kích thích các thụ thể trong thành ruột, gây ra phản xạ co bóp tự nhiên của ruột hay còn gọi là nhu động ruột, giúp đẩy phân qua hệ tiêu hóa một cách dễ dàng. Loại thuốc này có tác động tương tự như việc tăng cường chất xơ tự nhiên trong chế độ ăn uống. Các loại thuốc phổ biến trong nhóm này bao gồm Psyllium, Methylcellulose và Calcium polycarbophil.
Khí sử dụng nhóm thuốc này, người bệnh nên uống nhiều nước khi sử dụng thuốc này để tránh bị tắc nghẽn ruột. Bên cạnh đó, một số trường hợp có thể gặp phải tác dụng phụ như đầy hơi hoặc chướng bụng khi sử dụng loại thuốc này.
05- Thuốc bôi hậu môn và thuốc đặt trực tràng
Thuốc bôi hậu môn và thuốc đặt trực tràng phổ biến là Glycerin suppositories hoặc Bisacodyl suppositories thường được sử dụng để làm mềm phân ngay tại trực tràng, hỗ trợ giảm đau và giúp đẩy phân ra ngoài nhanh chóng.
Vì là loại thuốc đặt, bôi trực tiếp nên người bệnh chỉ nên sử dụng trong trường hợp cần thiết và không nên lạm dụng vì nếu không cẩn thận rất dễ gây ra viêm nhiễm.
Khi sử dụng thuốc trị táo bón, người bệnh cần chú ý điều gì?
Các loại thuốc trị táo bón thường được đánh giá là có hiệu quả nhanh và khá an toàn. Tuy nhiên, nhiều trường hợp sử dụng thuốc không tránh khỏi việc bị mất nước, gặp tác dụng phụ hoặc quá phụ thuộc vào thuốc. Do đó, bên cạnh việc sử dụng các loại thuốc cải thiện táo bón, người bệnh cũng nên kết hợp với thay đổi lối sống nhằm rút ngắn thời gian điều trị cũng như tránh bị phụ thuộc bằng cách:
- Uống đủ nước, nên chia nhỏ mỗi lần uống thay vì uống nhiều trong một lần để tăng cường hiệu quả của thuốc và ngăn ngừa tình trạng mất nước.
- Bổ sung chất xơ từ rau củ quả trong các bữa ăn hàng ngày để cung cấp chất xơ tự nhiên cho cơ thể
- Thay đổi các thói quen xấu bằng cách tập thể dục hàng ngày giúp cơ thể linh hoạt, tăng cường hoạt động của vùng cơ sàn chậu cũng như ổ bụng để giảm khó khăn khi đi đại tiện
- Tuyệt đối không nhịn đi đại tiện, đi đại tiện đúng tư thế vào nên tạo thói quen đi đại tiện vào thời gian cố định trong ngày
- Nếu tình trạng táo bón kéo dài hoặc quá nghiêm trọng, hãy đi khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời. Bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn và giúp bạn điều chỉnh liều lượng thuốc.
Trên đây là những thông tin chia sẻ về các loại thuốc trị táo bón phổ biến hiện nay cũng như lưu ý giúp quá trình trị táo bón diễn ra an toàn, hiệu quả. Nếu cần tư vấn về các loại thuốc phù hợp hoặc muốn trực tiếp thăm khám, vui lòng liên hệ hotline 0243.9656.999 để được đội ngũ chuyên gia tại Đa khoa Quốc tế Cộng đồng hỗ trợ.
Chúng tôi đang lắng nghe.
Bạn cần trao đổi thêm về chủ đề bài viết này? Chia sẻ nó với chúng tôi trên Pinterest , Twitter hoặc Tumblr của chúng tôi.